‘Don olaylarının çay üretimine, korktuğumuz ölçüde bir etkisi olmadı’
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, programları kapsamında geldiği Rize’de Ziraat Botanik Çay Bahçesi’ni ziyaret etti.
Çay hasatına da katılan Bakan Yumaklı, ardından açıklamalarda bulundu. Ülke genelinde meydana gelen don olaylarının çay üretiminde korktukları kadar bir etkisi olmadığını ifade eden Bakan Yumaklı, yalnızca çay sezonunun geciktiğini kaydetti.
“Kuru çay üretiminde Türkiye 5. sırada”
Kuru çay üretiminde Türkiye’nin 5. sırada yer aldığını ifade eden Bakan Yumaklı, geçtiğimiz sene çayın Türkiye ekonomisine katkısının yaklaşık kırk beş milyar TL olduğunu ifade etti:
“Her bir ürün için tek tek çalışıyoruz. Yine dünyaya açılan kapılarımızdan bir tanesi çay ürünü. Dolayısıyla çay ile ilgili de bütün süreçlerinde hep birlikte, Rize’nin hem sivil toplum kuruluşlarından hem siyasetinden hem diğer unsurlarından bir araya gelerek bir sinerji oluşturarak süreci yönetiyoruz.
Kuru çay üretiminde Türkiye olarak dünyada beşinci sıradayız, Avrupa’da birinci sıradayız. Ancak çay tüketiminde dünyada dördüncü sıradayız orada da üst sıraları zorlamaya devam ediyoruz.
2024 yılı itibarıyla çayın Türkiye ekonomisine olan katkısı yaklaşık kırk beş milyar lira, bu çok önemli bir rakam. Özellikle sadece bu yıl için bu ürünün ekonomide ağırlığını da dikkate alırsak hakikaten son derece önemli. 5 ilimiz ağırlıklı olarak üretiyor bunu Rize’de yüzde 64’ü yani 872 bin tonu, Trabzon’da yüzde 23’ü yani 306 bin tonu, Artvin’de yüzde 11’i 147 bin tonu, Giresun’da yüzde 2 yaklaşık 32 bin tonu, çok az da diğer illerimizde var.
ÇAYKUR ve özel sektör sezonun açılışı itibarıyla artık çay almaya başladı. Bütün hazırlıklarını tamamlamışlardı. Üretilen yaş çayı işleyen ÇAYKUR ve özel fabrikalarla birlikte 195 üretim tesisi var. Bunlardan 49’ u ÇAYKUR’un 2024 yılındaki çay rekoltesi yaklaşık 1 milyon 430 bin ton civarındaydı. Bu yıl bir milyon üç yüz bin ton civarında bir çay rekoltesi bekliyoruz.”
“Sadece biraz sezonu ötelemiş oldu”
Bakan Yumaklı, meterolojik olayların çaya korktukları kadar bir etkisi olmadığını ifade etti:
“Elbette iklim değişikliğine bağlı olarak Rize’yi de, çay üretimini de etkileyeceğini düşünmüştük. İlk başta meteorolojik olayların çaya bizim korktuğumuz bir etkisi olmadı. Sadece biraz sezonu ötelemiş oldu.
ÇAYKUR’daki üretim 2002 yılında 6 bin 600 tondu günlük, 2025 yılı itibarıyla bu kapasitenin 900 bin 200 tona çıktığını söylemek istiyorum.
Dolayısıyla burada ki artışın yüzde 40 olduğunu söylemek istiyorum. Bu önemli bir kapasite modernizasyon çalışmalarımız da halihazırda devam ediyor. Alımda üretici dostu ve yine kuru çayla ilgili olan fiyatlamada da tüketicilerimizin uygun fiyatta alması içinde yine gerekli çalışmaları yapıyoruz.”
2025 yılı çay fiyatlarına değindi
Açıklanan yaş çay taban fiyatlarına da değinen Bakan Yumaklı, üreticinin rakamlardan memnun olduğunu ifade etti:
“2025 yılı çay fiyatını açıklamıştı kurumlarımız yüzde 34’lük bir artışla 25.44 liralık bir fiyat açıklanmış oldu. Üreticilerimizin memnuniyetini duymak bizleri de memnun ediyor.
Bize de gurur veriyor açıkçası. Sürdürülebilir üretim bizim için önemli, sadece çayın fiyatından hareketle bir değerlendirme yapmakta doğru değil. Bunu her zaman için söylüyoruz. Özellikle son dönemde teknolojinin getirdiği bir takım kolaylık var. İşte elektrikli çay toplama makineleri bunlardan biri. Çayın bundan sonraki dönemlerine olumsuz etki etmemesi için bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarımız devam ediyor.”